ABC Le Mans – co trzeba wiedzieć przed 24 Hours of Le Mans?

Niedawno rozpoczął się czerwiec, a to w świecie wyścigów długodystansowych oznacza tylko jedno – 24 Hours of Le Mans. Francuski klasyk ma już ponad sto lat i wpisał się złotymi zgłoskami do historii motorsportu. O co chodzi w tym całym zamieszaniu i co trzeba koniecznie wiedzieć przed zajęciem miejsca przed telewizorem? O tym dowiecie się z najnowszego artykułu – ABC Le Mans!

Słowem wstępu

24-godzinny wyścig Le Mans jest najstarszym aktywnym wyścigiem długodystansowym na świecie. Organizowany przez Automobilklub Zachodni (ACO) na torze Circuit de la Sarthe, jest jednym z trzech elementów potrójnej korony obok Indy 500 i Grand Prix Monako. Od 2012 roku jest częścią kalendarza World Endurance Championship.

Historia

Pierwszy wyścig odbył się 26–27 maja 1923 roku. Wygrali go dwaj Francuzi – André Lagache i René Léonard w Chenard & Walker Type U3 15CV Sport. Ciekawostką może być fakt, że wyścig ukończyło wtedy 30 aut, co było rekordem liczby samochodów na mecie aż do roku 1993!

W tym miejscu warto także wspomnieć o pierwszym Polaku, który wystartował w 24 Hours of Le Mans. Był to Stanisław Czaykowski, który stanął do walki w latach 1932–1933. Długo można dyskutować nad tym, czy był Polakiem, czy Francuzem, gdyż w czasie pierwszej wojny światowej przyjął francuskie obywatelstwo i walczył w piechocie kraju, w którym leży Le Mans, do tego nie bardzo utożsamiał się z krajem leżącym nad Wisłą. Nie zmienia to jednak faktu, że w obu próbach Czaykowskiemu nie udało się ukończyć wyścigu. Boli to szczególnie dlatego, że podczas pierwszego startu, po pokonaniu 180 okrążeń w 21 godzin, w Bugatti zawiódł silnik. Zwycięzcy tamtego Le Mans w klasie aut 3.0 pokonali… 180 okrążeń.

Po utworzeniu World Sportscar Championship w 1953 roku, którego częścią kalendarza było Le Mans, wiele fabryk, tj. Ferrari, Mercedes-Benz, Aston Martin czy Jaguar zaczęło wystawiać w Le Mans auta fabryczne. To potęgowało rywalizację, która nieraz kończyła się tragicznie. 

Najpoważniejszy wypadek miał miejsce w 1955 roku. W pierwszej fazie wypadku Mike Hawthorn, prowadzący Jaguara, zaczął zwalniać, aby zjechać do alei serwisowej. Za Jaguarem znajdował się Lance Macklin w Austin-Healey, który zjechał do lewej strony toru, aby wyminąć wolniejszego Hawthorna. Niestety manewr ten skończył się zderzeniem z Pierre’em Leveghem i wysłaniem jego Mercedesa w barierę. Auto leciało przez 80 metrów i wykonało beczkę w powietrzu. 

W trakcie obrotu Levegh wypadł z auta, uderzył w ziemię i doznał zmiażdżenia czaszki, co spowodowało natychmiastową śmierć. Macklina odbiło w prawo, gdzie jechał drugi Mercedes, prowadzony przez Juana Manuela Fangio. Ostatnim znakiem życia Levegha było podniesienie ręki w celu ostrzeżenia kolegi z zespołu o niebezpieczeństwie. Najprawdopodobniej uratowało to życie pięciokrotnemu mistrzowi świata F1, który dzięki szybkiemu refleksowi przecisnął się na milimetry pomiędzy Austinem i Jaguarem, do tego z zamkniętymi oczami.

Najcięższe części Mercedesa #20, takie jak blok silnika, chłodnica czy przednie zawieszenie, wypadły z auta wprost na widownię, miażdżąc wszystko w odległości 100 metrów. Maska, która leciała w powietrzu, „rozczłonkowywała ciasno upakowaną widownię jak gilotyna”. Fani, którzy wspięli się na drabiny lub ogrodzenia, aby mieć lepszą widoczność, zostali świadkami powstania ścieżki trupów. Wraz z Pierre’m Leveghem umarły 84 osoby, a kolejne 120 zostało rannych. Wypadek ten skutkował wycofaniem się Mercedesa ze sportów motorowych aż do 1989 roku i zakazem wyścigów w Szwajcarii aż do 2022.

W 1966 roku do gry na poważnie wszedł Ford. Wygrał wyścig po wielu latach niepowodzeń i przerwał dominację Ferrari, wygrywając cztery wyścigi z rzędu. Wówczas Le Mans padło łupem duetu Bruce McLaren – Chris Amon. Jeśli chcecie lepiej poznać historię startów Bruce’a dla Forda w Le Mans, poniżej znajdziecie film z serii Retro autorstwa Mateusza Kołodzieja.

Drugie miejsce zajęła załoga Ken Miles – Denny Hulme. Miles wygrał w tym samym roku pierwsze 24 Hours of Daytona, o czym piszę tutaj.

W latach 80. i 90. obserwowaliśmy dominację grupy C z tak fantastycznymi autami, jak Jaguar XJR-12, Mazda 787B z legendarnym silnikiem Wankla, mnogimi pojazdami Nissana, Mercedesa i Saubera, Porsche 936, 956 i 962 czy Peugeotem 905. Z tamtych czasów pochodzi też rekord maksymalnej prędkości – 408 km/h – osiągnięty w 1988 przez auto WM P88, napędzane silnikiem Peugeota.

Początek XXI wieku to narodziny klas LMP, które w Le Mans pozostały z nami po dziś dzień. Nie sposób tu nie wspomnieć o blisko piętnastoletniej dominacji Audi, które w latach 2000–2014 wygrało 13 na 15 wyścigów! Pierwszy wyjątek nadszedł w roku 2003, kiedy rywalizacja padła łupem Bentleya Speed 8.

Była to jednak wygrana blisko związana z Audi, gdyż Bentley dzielił części z Audi R8C (poprzednikiem dominującego Audi R8) i był do niego podobny. Dwóch kierowców, a dokładniej Tom Kristensen i Rinaldo Capello, specjalnie przeniesiono na tamten sezon z Audi do Bentleya.

Jedynym zwycięstwem z tamtych lat niepowiązanym w żaden sposób z Audi było zwycięstwo Peugeota z modelem 908 HDi FAP w roku 2009.

Tor

24-godzinny wyścig w Le Mans rozgrywany jest na Circuit de la Sarthe – torze bardzo wyjątkowym, gdyż częścią wyścigową możemy nazwać jedynie odcinek od zakrętów Porsche do zakrętu Tetre Rouge. Reszta toru to zwykłe ulice, które są zamykane specjalnie pod wyścig. Sama nitka liczy sobie 13,626 km oraz 38 zakrętów.

Jest to tor zdecydowanie szybki, z mocnymi punktami dohamowań do licznych szykan (Dunlop, Daytona, Michelin, Ford) oraz 90-stopniowych zakrętów (Mulsanne, Indianapolis), gdzie auto z ok. 300 km/h trzeba wyhamować do 80–90 km/h. Oprócz tego są tam piękne, szybkie zakręty, takie jak zakręty Porsche czy Tetre Rouge, które pokonywane są z gazem w podłodze.

Klasy

W 24 Hours of Le Mans startują trzy klasy aut:

• – Hypercar,
• – LMP2,
• – LMGT3.

Hypercar to klasa złożona z aut opartych na regulacjach LMH (Le Mans Hypercar) i LMDh (Le Mans Daytona h). Autami LMH są Aston Martin, Ferrari, Peugeot i Toyota, a autami LMDh – Alpine, BMW, Cadillac i Porsche.

LMP2 obecnie jest klasą jednego auta, a dokładniej Oreca 07. Jest ona jednak różna od swojej specyfikacji z European Le Mans Series. W Le Mans auto jest dociążone o 20 kg (do 950 kg), a moc jest zmniejszona z 580–600 koni mechanicznych do 540, a mapa skrzyni biegów jest ustalona odgórnie do trybu 3, co jest konsekwencją kontrowersji z roku 2023, kiedy to Inter Europol zgodnie z przepisami (!) znalazł bardzo korzystne ustawienia, co oburzyło głównie WRT. Z tego powodu ACO (The Automobile Club de l’Ouest) zdecydowało się na odgórne ustalenie trybu pracy tego elementu.

LMGT3 składa się z lekko zmodyfikowanych aut GT3, które są wyposażone w czujnik momentu obrotowego i mają małe zmiany aerodynamiczne, co wpływa na styl jazdy kierowców.

Lista zgłoszeń

W tegorocznej edycji Le Mans wystartują 62 auta – 21 Hypercarów, 17 LMP2 i 24 LMGT3. W każdej załodze startuje trzech kierowców, co oznacza, że na gridzie będzie 186 kierowców!

Na liście zgłoszeń znajduje się sporo kierowców znanych z F1. Są to m.in. Felipe Nasr, Kamui Kobayashi, Brendon Hartley, Kevin Magnussen, Mick Schumacher, Stoffel Vandoorne czy mistrz świata F1 z sezonu 2009 roku – Jenson Button. Jest tam też mistrz F2 z sezonu 2023 – Theo Pourchaire.

Z polskich akcentów mamy oczywiście Roberta Kubicę w załodze #83 zespołu AF Corse z klasy Hypercar. Na gridzie jest także polski zespół – Inter Europol Competition, który wystawia dwa prototypy LMP2. W aucie #43 wystartuje Kuba Śmiechowski, który jest szefem zespołu.

Pełna lista zgłoszeń

Harmonogram

Sesja	Dzień	Godzina
Sesja testowa 1	Niedziela	10:00 – 13:00
Sesja testowa 2	Niedziela	15:30 – 18:30
Trening 1	Środa	14:00 – 17:00
Kwalifikacje – LMP2/LMGT3	Środa	18:45 – 19:15
Kwalifikacje – Hypercar	Środa	19:30 – 20:00
Trening 2	Środa	22:00 – 00:00
Trening 3	Czwartek	14:45 – 17:45
Hyperpole 1 – LMP2/LMGT3	Czwartek	20:00 – 20:20
Hyperpole 2 – LMP2/LMGT3	Czwartek	20:35 – 20:50
Hyperpole 1 – Hypercar	Czwartek	21:05 – 21:25
Hyperpole 2 – Hypercar	Czwartek	21:40 – 21:55
Trening 4	Czwartek	23:00 – 00:00
Warm-up	Sobota	12:00 – 12:15
Okrążenia formujące	Sobota	15:50 – 16:00
Start wyścigu	Sobota	16:00
Wyścig	Sobota/Niedziela	16:00 – 16:00 (D+1)

Transmisja i live timing

Oficjalny live timing serii można znaleźć pod tym linkiem. W Polsce wyścig transmitują Eurosport w telewizji linearnej oraz serwis Max. Jako KONTRA będziemy realizować studio oraz komentarz z własnego studia! Transmisja będzie również dostępna na naszym kanale YouTube.

Korekta: Nicola Chwist